Rum wordt beschouwd als de nationale alcoholische drank van Cuba. Bier en wijn zijn erg duur voor Cubaanse begrippen, terwijl voor slechts een paar cent je al een goedkope rum kunt krijgen. Elke Cubaan heeft ook recht op één liter rum per maand tegen gesubsidieerde prijzen. Dit wordt bijgehouden in de ‘Libreta’, een klein boekje dat de zogenaamde basisvoedingsmiddelen beheerd. Hoewel de Cubaanse economie kan worden omschreven als een tekorteconomie, zijn rum en tabak altijd en overal beschikbaar.

Columbus bracht de suikerrietplant naar Cuba. De textuur van de grond en het tropische klimaat vormden de ideale omstandigheden voor de teelt. Bovendien hadden de nieuwe koloniale heersers met de tot slaaf gemaakte inheemse Taínos, goedkope arbeidskrachten voor het zware veldwerk. Toen het tijdperk van de Taínos eindigde na slechts 100 jaar kolonialisme, begon de Spaanse overheersing de West-Afrikanen te gebruiken als slaven op de suikerrietvelden. Overblijfselen van suikerrietvelden worden nog steeds gevonden in de Valle de los Ingenios bij Trinidad.

Door het mengen van suikerrietvezels met water vindt de fermentatie plaats. Dit praktische afvalproduct van de suikeroogst was een goedkope manier om slaven te motiveren voor hun werk. De Ur-Rum werd gevormd, maar alleen met het gebruik van koperen bubbels ten behoeve van destillatie. Het proces was niet letterlijk "ontgroeid" in de ware zin van het woord, de rum had een nogal scherpe en rauwe smaak. Desalniettemin ontdekten de zeilers toen dat met de toevoeging van limoen een redelijk en duurzaam drankje beschikbaar was voor de lange reizen tussen de oude en de nieuwe wereld. De rum opgeslagen in houten tonnen verloor tijdens de overtocht zijn scherpte en dus werd rum ook elders populair. Tot 1970 was er dagelijks nog een portie rum op de schepen van de Royal Navy voor alle zeilers beschikbaar.

Don Bacardi vond een manier in 1850 die het productieproces hervormde en een witte rum produceerde. De eerste steen van het latere Bacardi-rijk werd gelegd en de Havana Club was goed op weg om een wereldhit te worden. De opkomst van het Cubaanse bedrijf werd onder andere gesteund door de crisis van het begin van de 19e eeuw, toen de suikerproductie van suikerbieten in Europa begon. Hoewel rum vroeger een afvalproduct was van de suikerrietproductie, werd rumdestillatie meer en meer toegepast dan de suikerproductie. De rum werd steeds acceptabeler. Zelfs een verbod in de VS was gunstig voor de nu talrijke Cubaanse rumproducenten. Vanwege de nabijheid van de VS was Cuba een populaire bestemming voor Amerikanen in de jaren 20 voor feesten, legaal drinken, gokken, prostitutie en drugs.

De meeste Cubanen drinken de rum nog puur en zonder ijs. Na het openen van de fles wordt de eerste slok meestal opgeofferd aan de Santeria god -Macho Chango- door het morsen van de rum op de vloer.

Hoe langer de rum rijpt in het vat, hoe zachter en milder de smaak, terwijl het alcoholgehalte constant blijft met ongeveer 40%. De kleur van de rum wordt donkerder met de rijpingstijd en ook de prijs neemt toe met de opslagtijd. Een halve liter ‘Máximo Extra Añejo Havana Club’ kost bijvoorbeeld meer dan USD 1.200. Hiervoor ontvangt de koper een handgeblazen fles die is ondertekend door de belangrijkste bottelaar. De inhoud is een mix van de beste jaargangen uit de lange geschiedenis van de destilatie. Vanzelfsprekend gebruik je deze rum niet voor mixdrankjes. Voor cocktails zoals Mojito of Cuba Libre biedt de jonge en lichte rum de beste combinatie.

Zelfs als je geen rum drinkt, is een fles Santiago Rum een perfecte souvenir van elke reiziger in Cuba. En maak je geen zorgen, in Cuba zijn de prijzen voor rum overal hetzelfde. Het maakt niet uit of je de fles koopt in de supermarkt of bij het benzinestation. Voor degenen die meer over dit onderwerp willen weten, bezoek het "Museo del Ron" - het Rum Museum in Havana. Tijdens een rondleiding met proeverij leer je alles over het Cubaanse elixer van het leven. Of breng een bezoek aan de "Edificio Bacardi" in Oud Havana; tot de revolutie was dit het ouderlijk huis van de Barcardi-dynastie. Het Art Deco-gebouw getuigt nog steeds van de rijkdom van de familie.

Meer informatie over het land, zijn mensen en reizen in Cuba vind je hier.